Saraybosna

Saraybosna, Bosna Hersek’in başkenti.

Yarım milyondan biraz daha az olan nüfusuyla ülkenin en büyük şehri.

Saraybosna tarihinde pek çok kültürün izlerine rastlamak mümkün. Haklı olarak Saraybosna halkı geleneksel inanç zenginliği olarak İslam, Ortodoks, Katolik ve Museviliğin yüzyıllar boyunca süre gelen birlikteliği ile kıvanç duyuyor.

Bosna’nın başkenti Doğunun ve Batının en iyi yanlarını içinde barındıran ve dünyada eşi ve benzeri çok az rastlanacak bir şekilde Ortodoks ve Katolik kiliseleriyle camii ve sinagogların bir kaç adım uzaklık mesafesinde yanyana görülebildiği bir yer. Saraybosna, dünyanın en büyük gezi rehberi ve dijital medya yayıncısı Lonely Planet’in 2010′da görülmesi gereken ilk 10 yer listesinde yer alıyor. Saraybosna sakinleri, çok sıcaktır ve suç oranı oldukça düşüktür.

TARIHÇE

Saraybosna’nın bulunduğu bölge neolotik çağdan beri yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Saraybosna’daki neolotik yerleşime dair en önemli eşsiz seramik, çanak ve çömlek kalıntıları, Butmir civarında bulnmuştur

Saraybosna’nın sonraki en önemli sakinleri M.S 9 yılında batı balkanlıların çoğunu anavatan edinen İliryalılardır. İliryalılar, Bosna Hersek’i işgal eden Romalılar tarafından yenilgiye uğratılmıştır. Romalılardan sonra 7. yüzyılda bölgeye Slavlar yerleşmiştir.

Bosna Hersek’in başkenti modern yüzünü, 15. yy’da Osmanlı’nın fethi ile göstermeye başlamıştır. Bosna Eyaletinin ilk valisi de olan İsa Ishaković Bey, yerleşim bölgesinde yaptırdığı cami, kapalı çarşı, han, hamam ve şehre ismini de veren hükümet “Saray”ı ile bölgenin şehirleşmesinde önemli rol oynamıştır. Hızla gelişen Saraybosna kısa sürede bölgedeki en büyük şehir haline gelmiştir. Kendi çapında Saraybosna, Osmanlı’nın Balkanlarda İstanbul’dan sonraki en önemli şehridir.

Tâ ki 1699′da Savoy Prensi Eugene’nin önderliğinde gerçekleşen ve şehri yakıp kül eden baskına kadar. Bir kaç gün içerisinde neredeyse koca bir şehir yok olmuştur. Yeniden yapılandırılan şehir ne yazık ki hiç bir zaman tam olarak geri kazanılamamıştır.

Avusturya Macaristan İmparatorluğu’nu 1878 yılında Bosna Hersek’i işgalinden sonra 1908 yılında tamamen ilhak etmiştir. Avusturya Macaristan tarafından sanayileştirilen şehir, tranvay gibi türlü yeniliklerin Viyana’da kullanımından önce denenen bir yer olmuştur.

20. yy. boyunca bu şehir pek çok kez dünyanın ilgisini çekmiştr: 1914′te I. Dünya Savaşı’nın Arşidük Franz Ferdinand ve karısı Sophia’nın bir suikaste kurban gittiği yer iken 70 yıl sonra 1984 Kış Olimpiyatlarına ev sahipliği yapmıştır.

Saraybosna, aynı zamanda 1992-1995 Sırp güçlerinin saldırılarıyla II.Dünya Savaşından bu yana askeri tarihin kaydettiği en uzun kuşatmayı yaşamıştır.

Günümüzde ise Saraybosna tamamen iyileşmiş ve Bosna Hersekte’ki ekonomik ve kültürel gelişimin bir merkezi haline gelmiştir.

BAZI GERÇEKLER

Avusturya Macaristan’ın güvenlik endişeleri ile öncelikle kolonilerde denemeye karar verdiği elektirik kullanımı, Saraybosna’da sokak aydınlatması olarak Viyana’dan çok daha önce vardı. Saraybosna Avrupa’da ilk ve Dünya’da ise Sanfransisko’dan sonra ikinci olarak şehri baştan sona ören tam vardiya elektirikli tranvay ağına sahiptir.