Sultan Ahmet III camii

Sultan Ahmet III camii ve küliyesi, halk arasında Çarşı camii olarak da bilinen, Zenica şehrinin Osmanlı imparatorluğu döneminde inşaa edilen en önemli tarihi eseridir. Elimizdeki mevcut belge ve bilgilere göre Sultan Suleyman Kanuni’nin yapmış olduğu camii’nin temeller üzerinde Sultan Ahmet III  1720 tarihinde yeniden camiiyi inşaa etmiştir.

Eski camiiyi Sultan Suleyman Kanuni 1506/1507 miladi / 912 hicri yılında inşaa edip, 1697 yılındaki haçlı seferler sırasında Eugen Savoyski ve haçlılar ordusu tarafından yıkılmıştır.

Sultan Ahmet III camii ve küliyesi 1869 yılındaki sel baskısında oldukça zarar görmüş ve Sultan Abdülaziz’in emri ile 1871/1872 miladi / 1288 hicri yılında restorasyon olmuştur.

Zenica İslam Diyanet Birliği yerel halkın yardımları ile bu camiinin son restorasyonunu 1987 yılında yapmıştır.

Sultan Ahmet III camii ve küliyesi Zenica şehrinde önemli dini ve kültür rölünü oynamıştır ve bu nedenle camii bakım ve onarım faaliyetlerine her zaman sıcak ve detaylı olarak halk tarafından yaklaşmıştır.

Bosna-Hersek devleti tarafından 2007 yılında koruma altında alınmıştır.

İlk olarak camiinin yanında medrese, misafirhane ve harem içerisinde bir şadrvanı bulunmaktaydı. Bugün ise camii, şadrvan, hanın ve  medresenin bir kısmı ulaşmıştır. Avusturya-Macaristan imparatorluğunun işgali sırasında medrese kapanmış ve askeri kışla olarak kullanılmış. Eski Yugoslavya döneminde ise medrese tamamen ortadan kalkmış ve yakındaki Poyske köyüne taşınmıştır.  Sultan Ahmet III camii ve küliyesi ilk yapılışından itibaren 1918 yılına kadar Serdareviç ailesinden gelen alimler tarafından yönetilmiştir. Son müderrisi ve alimi Muhammed ef. Seid Serdareviç Bosna-Hersek’in en tanınmış alimlerden idi. Muhammed ef. Seid Serdareviç Boşnak müslümanları için latince alfabesinde “İlmihal” kitabını yazmıştır, İslamiyet temellerini, namaz kılma şekli ve uygulama kitabıdır. Ayrıca Birinci Dünya savaş sırasında Saraybosna “Behar ve Gayret” islami gazetelerinin ilk kuruculardan ve yazarlardan birisidir. Kendisi bu dünya ile erkenden veda etmiştir, vefat etiğinde 36 yaşında idi ama arkasında çok sayıda kitap ve makale bırakmıştır.

Zenica İslam Diyanet Birliği yeniden camii restorasyonu ve küliye yapma çabasındadır ve toplam 3500 m2 alanında hem dini hemde diğer ihtiyaçları karşılamak için bir proje icra etmeye çalışıyor. Yeni küleyinin içerisinde: Müftü ve Zenica İslam Diyanet Birliği başkan ofisi, 150-200 kişi kapasite kapalı amfi salonu, kütüphane ve kitap okuma salonu, çok maksatlı odalar, “İrithal”-meftunların tutma, yıkama ve teslim yeri, geleneksel yemekleri ile lokanta, abdestlik ve temizleme tesisleri, şadrvan ve saat kulesi yapılmayı planlanıyor.

Kur’an ve hadis iyilik ve hayrat yapmamızı bize emrediyorlar. Özellikle Yüce Rabbimiz Allah’u te’ala diyorki; “Ödüllü, en sevdiğiniz parçlarınızdan vermeden kazanmayacaksınız, siz ne bağışlarsanıza, Allah onu kesinlikle bilecektir.”(Ali-İmran,92)

 “Allah yolunda şahsi mal varlığını harcayanlar buğday tanesinden çıkan yedi başağa benzerler ve her başağında yüzer buğday tanesidir. Allah istediği kişiye daha fazlasını bile verecek, Allah sonsuza ve sınırsızca iyidir, herşeyden haberdardır.” (El-Bekare,261)

Muhammed a.s. hadisinde diyorki;”İnsan ölünce onun hayırlı ve sevablı işleri durur, ancak üç durumda hayırlı ve sevablı işleri devam eder: sınırsız sadaka etmişse, arkasında faydalı ilim bilgisini bırakmışsa ve arkasında onun için dua edecek iyi çocuk yetiştirdiğiyse!”

Hazırlayan: Admir Valentiç