Hayatta kalan Avrupa’nın en büyük cengeli ve kanun tarafından korunan tabiat parkı ‘Peruçitsa’ ‘Sutyeska’ Ulusal Parkı içerisinde bulunmaktadır. Bosna Hersekteki en yüksek dağlar olan Magliç, Voluyak ve Snyejnitsa dağları ile çevrilidir. Zelengora dağından ise muhteşem Sutyeska kanyonu ile ayrılmıştır. Cengel’in uzunluğu 6 km, genişliği ise 3 km. Yüzeyi 1291 hektarı kapsar.
Küçük olmasına rağmen jeolojik ve iklim şartlarının etkisi ile Peruçitsa çok zengin bitey ve direy hayatına sahiptir. Peruçitsa’nın değeri başta olmak üzere Avrupada var olmayan orman çeşitleri ile görülür.
Peruçitsa Avrupa’nın en zengin cengel sistemlerinden bir tanesidir. Onun güzelliği başta olmak üzere manzara farklılıkları, muhteşem vadiler, yoğun orman sistemleri, geniş otlaklar, nehir kanyonları ve yüksek dağ zirveleri ile yansır. Yakınlarında güzelliğinin sebebiyle ‘dağın gözleri’ olarak adlandırılan Zelengoradaki dağ gölleri bulunmaktadır. Ayrıca, Peruçitsa içerisinde derin nehir kanyonları ve büyük sayıda dereler ve buzlu kaynaklar mevcuttur. Bunlardan bir tanesi Peruçitsa Deresidir. Şelalesi 80 metre yüksekliğinde olan uçurum üzerinden iner ve böylece cengelin simgesini oluşturur.
Yaban keçisi, ceylan, domuz, ayı, yaban kedisi, tilki, kartal, şahin ve keklik gibi hayvanların olması sebebiyle bu alanda büyük sayıda avlak vardır.
Peruçitsa ve onun güzellikleri, orman farklılıkları, mükemmel manzaraları, geniş otlakları ve dağ zirveleri hakkında kitaplar yazılmış. Bunlardan bir tanesini yıllarca cengel içerisinde yaşayan ve aynı zamanda cengeldeki bitki ve hayvan hayatını araştıran meşhur bir İsviçreli uzman yazmıştır.
Ancak, sıradan bir insan için bu alanın güzelliğini tatmak biraz zordur. Bunun sebebi Peruçitsa’nın karmaşık ulaşımı, yoğun ormanları ve geçilmeyen yollarıdır. Buna rağmen macerayı sevenler Peruçitsa cengeline Foça şehri üzerinden ulaşabilirler.
Nesib Vukoviç