Bosnahersek.ba Bosna Hersek Bizden Sorulur! | Saraybosna | Mostar
Saraybosna, Bosna Hersek’in başkenti ve yarım milyondan biraz daha az olan nüfusuyla ülkenin en büyük şehridir
Şehrin köklü tarihinde pek çok kültürün izlerine rastlamak mümkün. Haklı olarak Saraybosna halkı geleneksel inanç zenginliği olarak İslam, Ortodoks, Katolik ve Museviliğin yüzyıllar boyunca süre gelen birlikteliği ile kıvanç duyuyor.
Saraybosna Doğunun ve Batının en iyi yanlarını içinde barındıran ve dünyada eşi ve benzeri çok az rastlanacak bir şekilde Ortodoks ve Katolik kiliseleriyle camii ve sinagogların bir kaç adım uzaklık mesafesinde yanyana görülebildiği bir yer. Saraybosna, dünyanın en büyük gezi rehberi ve dijital medya yayıncısı Lonely Planet’in 2010’da görülmesi gereken ilk 10 yer listesinde yer alıyor. Saraybosna sakinleri, çok sıcaktır ve suç oranı oldukça düşüktür.
Tarihçe
Saraybosna’nın bulunduğu bölge neolotik çağdan beri yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Saraybosna’daki neolotik yerleşime dair en önemli eşsiz seramik, çanak ve çömlek kalıntıları, Butmir civarında bulnmuştur
Saraybosna’nın sonraki en önemli sakinleri M.S 9 yılında batı balkanlıların çoğunu anavatan edinen İliryalılardır. İliryalılar, Bosna Hersek’i işgal eden Romalılar tarafından yenilgiye uğratılmıştır. Romalılardan sonra 7. yüzyılda bölgeye Slavlar yerleşmiştir.
Saraybosna modern yüzünü, 15. yy’da Osmanlı’nın fethi ile göstermeye başlamıştır. Bosna Eyaletinin ilk valisi de olan İsa Ishaković Bey, yerleşim bölgesinde yaptırdığı cami, kapalı çarşı, han, hamam ve şehre ismini de veren hükümet “Saray”ı ile bölgenin şehirleşmesinde önemli rol oynamıştır. Hızla gelişen Saraybosna kısa sürede bölgedeki en büyük şehir haline gelmiştir. Kendi çapında Saraybosna, Osmanlı’nın Balkanlarda İstanbul’dan sonraki en önemli şehridir.
Tâ ki 1699’da Savoy Prensi Eugene’nin önderliğinde gerçekleşen ve şehri yakıp kül eden baskına kadar. Bir kaç gün içerisinde neredeyse koca bir şehir yok olmuştur. Yeniden yapılandırılan şehir ne yazık ki hiç bir zaman tam olarak geri kazanılamamıştır.
Avusturya Macaristan İmparatorluğu’nu 1878 yılında Bosna Hersek’i işgalinden sonra 1908 yılında tamamen ilhak etmiştir. Avusturya Macaristan tarafından sanayileştirilen şehir, tranvay gibi türlü yeniliklerin Viyana’da kullanımından önce denenen bir yer olmuştur.
20. yy. boyunca Saraybosna pekç çok kez dünyanın ilgisini çekmiştr: 1914’te I. Dünya Savaşı’nın Arşidük Franz Ferdinand ve karısı Sophia’nın bir suikaste kurban gittiği yer iken 70 yıl sonra 1984 Kış Olimpiyatlarına ev sahipliği yapmıştır.
Saraybosna, aynı zamanda 1992-1995 Sırp güçlerinin saldırılarıyla II.Dünya Savaşından bu yana askeri tarihin kaydettiği en uzun kuşatmayı yaşamıştır.
Günümüzde ise Saraybosna tamamen iyileşmiş ve Bosna Hersekte’ki ekonomik ve kültürel gelişimin bir merkezi haline gelmiştir.
Bazı Gerçekler
Avusturya Macaristan’ın güvenlik endişeleri ile öncelikle kolonilerde denemeye karar verdiği elektirik kullanımı, Saraybosna’da sokak aydınlatması olarak Viyana’dan çok daha önce vardı. Saraybosna Avrupa’da ilk ve Dünya’da ise San Francisco’dan sonra ikinci olarak şehri baştan sona ören tam vardiya elektrikli tramvay ağına sahiptir.
Görülecek yerler
Baščaršija – arnavut kaldırımlı sokakları, camileri ve doğu tarzında dükkanları ile şehrin kalbi; Latin Köprüsü – I. Dünya Savaşı’nın başlamasına neden olan Arşidük Franz Ferdinand’ın suikaste uğradığı köprü; Vrelo Bosne – Bosna nehrinin çıkış yeri, güzel bir park ve piknik yeri; Vijećnica (Belediye); Gazi Hüsrev Bey Camii – Osmanlı mimarisinin dünyadaki en iyi örneklerinden biri;Morića Han (Moriç Hann) – Saraybosna’da kalan son Osmanlı Hanı; Sebilj (Sebil); Bosna Tarih Müzesi – 1992-1995 arasındaki kuşatmayı hareketli bir ekran ile gösterir; Milli Müze – Bosna Hersek’ın insan ve doğa tarihini gösterir; Saraybosna Tüneli Müzesi – Saraybosna kuşatması esnasında insa edilen ve şehri serbest bölgeye bağlayan tunel; Aliya Izetbegović Müzesi – Bosna-Hersek ilk Devlet Başkanı müzesi.
Şehir içi Ulaşım
Saraybosna’nın merkezi, çevresinde saat yönünün tersine göre hareket yapan bir spinal tramvay ağı ile çevrilidir. Sekiz tranvay hattı, beş troleybüs hattı ve sayısız otobüs seferleri ile desteklenmiştir. Biletler sokaklar arasındaki büfelerden satın alınabilir (1.60 KM) ya da sürücüden biraz daha pahalı olarak (1.80 KM) satın alınabilir ve yolculuğun başında işlenmelidir. (1 KM yaklaşım olarak 1,5 TL yapar).
Saraybosna’daki ana demiryolu istasyonu şehrin kuzey-orta bölgesinde yer almaktadır. Ana otobüs istasyonu hemen tren istasyonunun yanındadır. Saraybosna havaalanı ise nispeten küçük ve şehir merkezine 10 km civarındaki Butmir banliyösünde bulunmaktadır.
İklim
Saraybosna kuzeyinde orta Avrupa’nın iklim bölgeleri ve güney Akdeniz arasında uzanan, kıtasal bir iklime sahiptir. Yıllık ortalama sıcaklık yıl Ocak ve Temmuz en sıcak ve en soğuk ay olmak üzere 9,5°C’dir. Uygun iklim koşullarının kış oyunlarının gelişmesindeki en önemli örneği ise 1984 Kış Olimpiyatlarının bu şehirde yapılmış olmasıdır.
Kültür ve Eğlence
1921 yılında kurulan Saraybosna Ulusal Tiyatrosu, geniş bir repertuvara sahiptir. Dram, opera, müzik ve gece programları, bu tiyatroda sahnelenen performans türlerine örnek olarak verilebilir. Saraybosna Opera Evi ve Saraybosna Balesi, en iyi performanslarını bu çatı altında sahnelemektedir.
Boşnak Enstitüsü (Adil Zulfikarpašić Vakfı), bir eğitim, kültür ve bilim enstitüsüdür. Bu kuruluş, kentte yaşayan insanların kültür, tarih, edebiyat, din ve çeşitli sanatsal değerlerinin yaşatılması ve geliştirilmesi için faaliyet göstermektedir. Bu kompleks, bir kütüphane ve bir kulübü bünyesinde barındırır. Boşnak Enstitüsü Kütüphanesi, el yazmaları, sanat çalışmaları, yayınlar ve çeşitli dökümanların bulunduğu zengin bir koleksiyona sahiptir.
Avrupa’nın en eski kütüphanelerinden Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, farklı dillerde 50.000 kitap ve arşiv dökümanlarının bulunduğu bir koleksiyonu bünyesinde barındırır.
Türkçe hazırlanmış metinler, Osmanlı döneminin sosyal, ekonomik, kültürel ve politik meselelerine ışık tutmaktadır.
1995’den bu yana düzenlenen Saraybosna Film Festivali, Balkanlar’ın film sektörünü ilgilendiren en önemli organizasyonlarından biridir. Festival, dünya sinemasından mükemmel seçmelerle dikkatleri çeker.
Kenti çevreleyen dağlar özellikle kayak başta olmak üzere çeşitli spor aktivitelerine imkan tanımaktadır.
Yeme İçme
Kentin kozmopolit sosyal ve kültürel yapısı, Saraybosna’nın mutfak kültürüne de yansımaktadır. Farklı dinsel ve etnik toplulukların varlığı bu çeşitliliğin başlıca sebebidir. Ayrıca, dünya mutfağından lezzetlerden de tatmanız mümkün.
Ćevapi (ćevapčići), Bosna’nın ulusal bir lezzetidir. Ćevapi, kıyılmış et, sarımsak, soğan, çeşitli sebze ve baharatlardan yapılmaktadır. Ortalama uzunluğu 5 cm. Yoğurt ve ekşitilmiş süt gibi süt ürünleriyle birlikte servisi yapılır.
Alışveriş
Saraybosna’nın Eski Kent bölümü, kente özgü hediyelik eşyalar bulabileceğiniz en iyi yerdir. Brass Alley’de, metal eşyaların ve yerel ürünlerin satıldığı dükkanlar bulunur.
Türklerin yaşadığı bölüm olan Bascarsjia, metal eşyalar, mücevher ve çömlek işlerinin satıldığı pazarıyla ünlüdür. Bascarsjia’da bulunan sokakların her biri farklı el sanatlarının satıldığı mekanlarla doludur.
109 metre uzunluğundaki Gazi Hüsrev Bey Kapalı Çarşısı (Gazi Husrefbegov bezistan), kentin diğer bir önemli pazarıdır.
Saraybosna Ulaşım
Uçak: Saraybosna Balkanlardaki diğer ülkeler gibi ufak bir havaalanına sahip. Havaalanı şehre yaklaşık 6 km uzaklıkta bulunuyor. Saraybosna’ya başta Türk Hava Yolları olmak üzere Pegasus, Lufthansa , Avusturya ve Hırvatistan Havayolları gibi çeşitli havayolu şirketlerinin seferleri var. THY ise haftanın her günü Saraybosna’ya sefer düzenliyor.
Otobüs: Saraybosna’da iki adet otobüs terminali bulunuyor. ‘Autobusna Stanica’ yani ana istasyon üzerindan başta Hırvatistan olmak üzere bir çok uluslararası otobüs seferi düzenleniyor. Burası hemen ana tren istasyonunun da yanında yer alıyor. Dubrovnik , Split , Zagrep , Novi Pazar , Mostar ve Doğru Avrupa otobüs seferleri buradan yapılıyor.
Diğer otobüs terminali olan Doğu Garajı’ndan ise (Lukavica , Serb-dominated)) Sırbistan , Karadağ başta olmak üzere diğer yerlere seferler düzenleniyor. Novi Sad , Podgorica , Foça , Belgrad seferleri buradan yapılıyor.
Saraybosna’dan diğer şehirlere yapılan en önemli ve işinize yarayacağını düşündüğüm seferlerler ile ilgili bilgiler şunlar :
Saraybosna – Mostar Otobüsleri: Seferler AUTOPREVOZ firması ile yapılıyor. Yolculuk yaklaşık 2,5 saat sürüyor. Otobüsler her ne kadar diğer otobüslere nazaran pek konforlu olmasa da Allah’tan yolculuk çok uzun sürmüyor. Saraybosna Mostar sefer saatleri ise şöyle: Her gün 06:00, 09:00, 11:30, 12:30, 15:30, 18:00, 19:55.
Mostar – Saraybosna Otobüsleri: Her gün 06:00, 07:00, 09:00, 11:00, 15:00, 18:15 te.
Saraybosna – Split (Hırvatistan) Otobüsleri: Her gün 10:00, 21:00 saatlerinde. Yolculuk yaklaşık 7-8 saat sürüyor.
Saraybosna – Zagrep (Hırvatistan) Otobüsleri: Otobüs firması: Crotia Bus. Her gün 06:30, 12:30 ve 22:00 saatlerinde sefer var.
Saraybosna – Herceg Novi (Karadağ) Otobüsleri: Otobüs firması: Blue Line. Her gün saat 11:00′de hareket.
Saraybosna – Dubrovnik (Hırvatistan) Otobüsleri: Otobüs firmaları: Glob Tour ve Centrotrans. Sezonda her gün saat 10:00, 15:00 ve 22:00 de hareket. Dubrovik yolculuğu yaklaşık 5 saat sürüyor. Otobüs bileti kişi başı 22 Euro, bagaja vereceğiniz her parça başı bavul içinse 1 Euro daha ödemeniz gerekiyor. Yolculuk Mostar’a kadar 2,5 saat Mostar’dan sonra da 2,5 saat sürüyor.
Tren: Tren Saraybosna’da kullanabileceğiniz bir diğer ulaşım aracı. Saraybosna’dan düzenli trenler ile başta Mostar olmak üzere Budapeşte ve Zagrep gibi şehirlere de tren seferleri yapılmakta. Macaristan’ın Budapeşte kentine yapılan seferler her gün 06:55′te. Budapeşte yolculuğu yaklaşık 9 saat sürüyor ve tren saat 18:00 gibi Budapeşte’de oluyor. Hırvatistan’ın beşkenti Zagrep’e ise günde 2 adet sefer bulunuyor. Saraybosna’dan tren kalkış saatleri ise 10:42 ve 21:27 . Bunlar dışında Bosna Hersek’in bir diğer ünlü şehri Mostar’a da tren seferleri bulunuyor. Tren yolculuğu yaklaşık 2,5 -3 saat sürüyor. Sefer saatleri ise 07:5 ve 18:18.
