Srebrenitsa Şehitlik Ziyaretçi Defteri – Bölüm 1.

Srebrenitsa Şehitlik Ziyaretçi Defterinde Boşnakılar’ın yazdıkları

Bu çalışmada Boşnaklar’ın yazdığı 44 yazı gösterilmektedir. Bütün bu yazılar Srebrenitsa Şehitlik Ziyaretçi Defterinden fotoğraf çekilip orijinali olan Boşnakça’dan Türkçe’ye çevirilmektedir. Yazılar tarih sırasına göre sıralanmıştır. Bazıların altında tarih yazılmamış çünkü Defterde de yazılmamıştı. Onlar tarihi bilinen yazılardan sonra bulunmaktadır.

Bosnalılar’ın yazdığı bu kısmında en çok işlenen konular şunlardır: unutmama şartı, katliam ve soykırım olduğu ve bunların hiç kimseye tekrar etmemesi dileği, Allah katillere cezaları versin duaları. Bunların yanısıra çoğu yazılardan geçen bir ip var. Bu ip insanların o kadar vahşi olabilmesinin hiç bir aklın kavrayamadığı bir iptir.

1. Masum insanlara böyle bir kötülük nasıl yapılabildiğini bugün de hala anlayamıyorum.

– imza okunamadı; 10. 06. 2004.

2. Burası turistik bir yer olacaksa büyük üzüntü verecek, özellikle Boşnaklar’a.

– topluca bir yazı; 13. 06. 2004.

3. Hayat yalancı bir oyunudur ve içinde hep yenilmiş oluyoruz! Uyanık olun bu dünyada.

– imza okunamadı; 18. 06. 2004.

4. Hiç unutamıyoruz!

– Almir Majstorović; 18. 06. 2004.

5. 11 Temmuz hiç unutulmasın, tekrar edilmesin! Düşmandan zararı gören en sevdiğimizi unutmayalım.

– B. Hajrudin; 03. 07. 2004.

6. Bugün, ülkemize yardım etmek için savaşan askerlerle tanıştım gibi hissediyorum.

– Denis Đozić; 03. 07. 2004.

7. Ülkemizi savunmak için savaştığınızdan dolayı teşekkürler, bugün hepinizi burada görmek çok korkunçtu.

– Haris Đozić, 03. 07. 2004.

8. Masum insanlara yapılan zülmü kesinlikle unutmamalıyız. Bunun gibi kötülük yapanlara Allah cezalarını versin.

– Kladanj’dan Hajdarević’ler; 04. 07. 2004.

9. Hayatlarını kaybetmeyenlere ve Srebrenicamız’a yardım etmek için, hepimize Potočari öldürenlerden bir emanet olsun!

– Adnan Rondić, Sarajevo; 04. 07. 2004.

10. Srebrenica’nın şahidi zamandır, Srebrenica’nın şehitleri hatırlayıp sonsuz bir unutmamaya uyarırlar.

– Amina Gvozden, Sarajevo; 04. 07. 2004.

11. Onlar dünyanın aynasıdır. Allah onlara sonsuz rahmet, katillere cezalarını versin.

– imza okunamadı; 04. 07. 2004.

12. Yazabildiğim her şey size küçücük bir şükran olduğunu düşünüyorum. Gelecek nesiller sizi asla unutmamalı. Ruhlarınıza kolaylık ve rahmet diliyorum.

– Hamdija Delić; 10. 07. 2004.

13. Babam, mekanın Cennet olsun, Allah katillere ceza versin. Amin!

– Oğlun Almedin ve eşin Ševala; 12. 07. 2004.

14. Bunun gibi zülmü anlatabilen kelimeler var mı?! Yüce Allah düşmanlara cezaları versin!

– Suada; 12. 07. 2004.

15. Aramızda hala yaşıyorsunuz, biz yanınızdayız, herkes Allah’tan hakketiğini görsün. Yüce Allah size Cennet versin.

– Husić’ler; 12. 07. 2004.

16. Her zaman kalplerimizde!

– Ibrahimović’ler; 12. 07. 2004.

17. Ey çocuklarımız, asla unutmayın!

– ismi okunamadı; 14. 07. 2004.

18. Srebrenica asla unutulmayacak, insallah!

– ismi okunamadı; 27. 07. 2004.

19. Bu şehitliği ziyaret eden on iki yaşında bir kızım. Tüm uluslara böyle bir şey tekrar olmasın dileğimi iletmek istiyorum. Umarım babamı da bulup bu güzel şehitliğe gömülecekler.

– Ajla Begić; 27. 07. 2004.

20. Affetmeyi öğrendik ama unutmayacağız. Onun için temmuz 1995’te bize neler olduğunu herkesin aklında tutulsun.

– Selmir Avdić, Semir Alić, Rabija Haskić, Sejdalija Hrustanović; 28. 08. 2004.

21. Onlar yaşamamız için hayatı vermişti. Onlara sonsuz rahmet

– Turković Damir ve Meho; 08. 11. 2004.

22. İkincı defadır buraya geliyorum ve bin defa daha gelebilirim ama bunun nedeni hiç anlamayacağım.

– Emir Tozo; 11. 12. 2004.

23. Annemle Amerika’dan baba ve kardeşimi ziyaret etmeye geldim.

– Šahza i Tahira Osmanović; 12. 02. 2005.

24. Günler geçtikçe daha zor oluyor!

– B. Merima; 13. 04. 2005.

25. Hayatını kaybedenlere sonsuz rahmet, yakınlarına da sabır diliyorum.

– Barčić Vehid; 22. 04. 2005.

26. Yirmi birinci yüzyılda bunun gibi vahşi bir olayın olduğuna inanamıyorum.

– ismi okunamadı; 27. 04. 2005.

27. Srebrenica’yı tarif etmek çok zor, tüm acı ve cinayetleri unutmamalı. Bosna-Hersek gençliği terihini ve Bosna’daki olduğu savaşı unutmamalı!

– Armin Bašić; 31. 05. 2005.

28. İnsan, Srebrenica’dan sonra susabilir, hissedebilir, aklında tutabilir ve asla unutmayabilir.

– Korajac Redžo, Habibović Mirsad; 24. 06. 2005.

29. Gözlerimi kapattığımda acıyı hissediyorum, Bosna’da tüm olduğundan oluşturulmuş bir acı. O kadar çok vahşice öldürülmüş insanlar, o kadar çok ihtiyaç olmadan dökülmüş gözyaşlar. Ama niye? Neden? Bir de kim suçlu?! Herkesin suçluluğu eşit değil ama sorumluluğu eşittir. Bir de adaletin var olmasına inanmıyorum, çünkü burada olmadı; burada artık insanlar arasında sevgi ve anlaşılma olacağını imkansız görüyorum, çünkü insanın buralarda yaptığını en vahşi hayvan yapmazdı. Bir tek Srebrenica değil, Bosna’da küçük Srebrenica’lar çok var ve her zaman kurban aynı – Boşnak! Nereye kadar böyle? Acıyı hissetmek için bu sonsuza giden mezar sürüsüne bir bakmamız yeter, kalbi parçalandıran acıyı, çünkü onlardan hepsi kiminin babaları, dedeleri, oğulları,…, ama biz de olabilirdik. Hepimiz. Bir de buraların ormanlarında daha bulunmayan ve çürüyen diğer cesetleri ve iskeletlerini düşünmemsiz olmuyor. Onlar çok yakın ama biz onu anlayamıyoruz. Bir de bütün bunların bulunduğunda bu mezar sürüsünün nereye kadar olacağını bir düşünün. Unutamam ve unutmayı istemem çünkü buralarda tüm olduklarını hiç bir akıl kavrayamaz.

– Delila Bašić; 27. 07. 2005.

30. Ben dilsiz susuyorum ve sessizce ağlıyorum. Güçsüz ellerimi uzatıp Sana Yüce Tanrım Sana yalvarıyorum çünkü duaları kabul eden Sensin, böyle bir şey asla ve kimseye tekrar edilmesin!

– Islam Mehmedović; 04. 08. 2005.

31. Yeşil ot yerine düşmanların bakamadığı genç ve masum insanların mezarları görüyorum. Ruhu olmadığı, ruhu olmayacağı düşman. Neden bunu yapmış?! Allah’ım, onları yarattın, onları Cennetine yerleştirin lütfen, Cenneti hakkettiler. Amin.

– Hazam Husić; 04. 08. 2005.

32. Hak burada, onu unutmamalıyız.

– Hajrija Ćosić; 12. 06. 2005.

33. İnsanların çoğu Srebrenica şehrinde neler olduğunu asla anlamayacak. Bu şehitlik Çetniklerin savaşta yaptıklarının bir ispatıdır. Mutlu olmamızın sebebi alıp en sevdiklerimizi uçuruma götürdüler. Ne Potočari Şehitliği ne de bu kadar çok masumların hayatlarını götüren bu savaşı sakın unutmamalıyız. Allah, bu soykırımı yapan katillere cezaları, masumlara ise güzel Cennet versin.

– Samir Jelić; 28. 06. 2006.

34. Anne ve eş olarak, ruhumda acı üzüntü ile tüm yaşayıp namuslu Ahiret’e gittiği olanlara bu yoluyla da saygılarımı sunuyorum. Onlara sonsuz rahmet.

– Salihović Neđiba; 10. 07. 2006.

35. Yüce Allahım, bir tek Boşnak olduğu için zalim elinden zaraı görenlere Cennet ver. Yüce Allahım, en sevdiklerini kaybedenlere güç ve sabır ver ve bu katliam hiç unutulmayım tekrar edilmesin.

– Husejnović Bego; 10. 07. 2006.

36. Allah’ım, onlardan nefret etmemem için yardım et. Bu soykırım değilse o zaman o kelimenin silinmesi lazim.

– Salihbegović Šefika; 23. 09. 2007.

37. On iki yıl geçti, onlar yok, hayatta kala Srebrenicalılar ise Srebrenica’da değiller. Bu düşmanın en önemli hedeflerinden biridir. Bize kalan sadece hatıralar.

– Hanka ve Ekrem Bećirović; 06. 10. 2007.

38. En sert hakem zamandır, kimse ondan kaçamaz. Bunu yapanlar da kaçmayacak.

– ismi okunamadı; 06. 10. 2007.

39. Hiç bir yerde o kadar üzüntü, sabır ve haksızlık aynı zamanda… Düşmalar şu andan Kıyamete kadar lanet olsun!

– Hotić Hatidža; 13. 10. 2007.

40. Babam ve üç kardeşimi kaybettim. En genç kardeşim Midhat Palalić bu mezarlığa gömülmüş. Ruhuna rahmet eylesin. Diğerleri de bulunacak ümidiyle yaşıyoruz.

– Kız kardeşleriniz; 26. 11. 2007.

41. Benim öleceğim gününde,

Tabuttum taşındığında,

Bu dünyayı terkettiğim için acıyı hissetmem.

Cesedim mezara koyulduğunda yok edilmem!

Ay, Güneş, battığında yok edilir mi?

Toprağa ekmiş olduğu tohum yetişmez mi?

O zaman insanlık tohumuna niçin şüpheleniyorsun?!

– Krdžić Eldin, Zumra Kodeta, Hukić Hajrija, Fuad Golić’ten şehitlere; tarihi yok

42. Pek çok insanlar buralarda katledilmiş, pek çok insanlar buralarda Bosba için son adımını attı. Bütün bunlar bize bir uyanık olması ve asla unutmaması lazım. Ama yine, önceden bildiğimiz gibi, bizim Boşnak’ımız diğerlere iyilik yapalım diye her şey yapacak,… İnşallah tekrar edilmeyecek!!! Amin.

– R. U. (Visoko- Bosna Hersek); tarihi yok

43. Kalbimde aşırlık ve üzüntü hisleriyle kardeşlerimin içinde yattığı bu anıtı ziyaret ediyorum. Ben de burada olabilirdim ama Allah’ın emriyle öyle olmadı. Bunun kötülüğü bu kadar çok insanların öldürülmesi, iyiliği ise bütün dünyanın hatta bunu yapanların onu görmesidir. Zamanla Allah katillere cezaları verecek. Allah burada yatanların ruhlarına rahmet eylesin, şehitlere kazandığı ödülleri, cellatlara en korkunç cezaları versin.

– Sead ?; tarihi yok

44. Masum, izleri kaybeden Srebrenıca ve Bosna Hersek insanlarına hisseden acı ve üzüntüyü anlatabilecek kelimeler yok. Neden???

– imza okunamadı; tarihi yok

Yazar: Aliya Dzafiç, Türk dili ve edebiyatı profesörü